We zaten midden de weelderige bossen, bergen en watervallen van het Zuidereiland. In een afgelegen en godverlaten uithoek daarvan viel bar weinig te doen. Zodoende waren we extra op elkaar aangewezen. We moesten er wat moois van maken, en zo geschiedde. Door het gebrek aan afleidende randzaken maakten we echt contact met elkaar. Tijdens een wandeling kletsten we urenlang bij over van alles en nog wat. Op een gegeven moment dwaalde het gesprek af richting geldzaken. Ah, geld. Natuurlijk. Ze stelde een uitgekauwde maar interessante vraag: ‘’Wat zou je doen als je de loterij wint?’’ Ik antwoorde dat ik hem al heb gewonnen. Zonder na te denken floepte het eruit. Het gesprek viel even stil. Ik kreeg kippenvel. De realisatie dat ik er oprecht zo over dacht beroerde me. Dit was geen filosofisch geleuter, geen wensdenken of peptalk. Ik had niet een krachtig citaat van (een beroemd) iemand uit mijn hoofd geleerd. Het waren mijn woorden, gebaseerd op mijn overtuiging die zich gaandeweg heeft gevormd. De ervaring spreekt. Juist daarom kwam het zo overtuigend uit mijn strot.
Het volwassen leven is best een gepuzzel met vele stukjes. Vol geduld en volharding puzzelde ik wat af. Spelenderwijs viel langzaam maar zeker het (hoogstpersoonlijke) totaalplaatje ineen. Voor mij was dat een specifieke levenswijze, namelijk een aaneenschakeling van tijdelijke banen, avontuurlijke fratsen, willekeurige ontmoetingen, spontaniteit en diversiteit. Alles klopte. De meeste dromen zijn bedrog, maar de voornaamste droom kwam uit. Het voelde als een hoofdprijs. Andere trofeeën in de prijzenkast zijn financiële bewegingsruimte, een goede gezondheid, een aantal hechte relaties en mentaal alles op een rijtje hebben. Eigenlijk zijn het allemaal ‘vanzelfsprekendheden’ waar we in het dagelijks leven amper bij stilstaan. Of helemaal niet. Vaak komt de echte waardering pas na ingrijpende gebeurtenissen – blijvende invaliditeit, een slepende ziekte, het overlijden van een dierbare, verstoting door je omgeving. Daarop ‘wachten’ hoeft niet, evenals het eeuwige hopen om de jackpot te winnen. Daarbij denken we vooral aan puur geluk: een winnend lot of een gouden combinatie in een gokmachine. Alle bijbehorende flitsen, bliepjes en op hol geslagen hoofden maken de beeldvorming af. De mogelijkheden van grote geldbedragen voelt ongetwijfeld bevrijdend aan. Het is logisch en begrijpelijk. En toch bekijk ik de hoofdprijs zonder verblindende extase. Ik hou mijn oog op de plek waar échte winst valt te behalen. Het is een plek die veel winstgevender is dan een avondwinkel of casino, een plek die veel dynamischer is dan welk pand dan ook. Die plek is echt van jou, die plek zit tussen de oren.
Zoals velen viel ik ook met mijn neus in de prijzen. Ik kan me niet herinneren of het de hoofdprijs van een bingoavond was, of een troostprijs van de Staatsloterij. Blijkbaar drong het niet echt tot me door – te jeugdig, afgeleid, kieskeurig, veeleisend of wat dan ook. Halverwege de twintiger jaren kwam het besef binnensijpelen. De bijbehorende dankbaarheid en waardering kwamen eruit. Wolkenformaties, zingende vogels en dergelijke alledaagse zaken werden cadeautjes. Het versterkte een proces van minimalisatie. De vele veranderingen van het reizen droegen daar ook aan bij. Ik merkte dat ik veel minder nodig heb dan de veeleisende prestatiemaatschappij me onbewust meegaf. Mijn blik op de jackpot veranderde. Ik zie het als een pakket van vergaand (zelf)bewustzijn, ware acceptatie, zaken zien zoals ze werkelijk zijn, gebalanceerd leven, constructief omgaan met tegenstrijdigheden en (een gezonde mate van) emotionele onthechting. Zodoende won ik zonder krasloten of gokmachines. Het leven is een groot kansspel. In een transitietijd vol boeiende uitdagingen, kansen en veranderingen valt sowieso veel te winnen. Een verrijkt aanpassings- of verbeeldingsvermogen, bijvoorbeeld. Of een zee aan mogelijkheden. Zodra je ze herkend liggen ze voor het oprapen. Er valt nog zoveel te leren en te doen, er is nog zoveel te verbeteren. Je creativiteit en denkcapaciteiten constructief inzetten is ook een hoofdprijs. Waar en wanneer dan ook.
In alle eerlijkheid lijkt een zak geld me best geinig hoor. Ik zal zeker geen nee zeggen als het op mijn pad komt. Maar van mij hoeft het niet per se. Het is niet een hoger doel of iets waarmee ik niet zonder kan. Natuurlijk is het moderne leven een stuk praktischer met wat poen op zak. Ze zeggen dat geld niet gelukkig maakt, maar gelukkig heb ik geld. Want wie betaalt, die bepaalt. Of we het wel of niet leuk vinden, geld is een zeer belangrijke factor in al onze overwegingen en beslissingen. Geld stuurt, verdeelt, verbindt, ontwricht. Als maatschappelijk geaccepteerd ruilmiddel probeert het werkelijk álles te vertegenwoordigen, álles te controleren. Daarmee wordt het beperkte meetmiddel té invloedrijk en schiet het zijn doel voorbij. Dat terwijl de hele constructie als een zandkasteel in elkaar steekt. Vertrouwen is wat het systeem laat draaien. Geld is een geloof die Bijbelse proporties ver overstijgt. Een geloof zó diepgeworteld dat het niet als dusdanig wordt gezien. Een geloof zó vergaand dat een functionele samenleving zonder geld amper voor te stellen is. Elk blind geloof heeft verstrekkende gevolgen, en dit is geen uitzondering op de regel. Wat ooit een logische uitvinding was is uitgegroeid tot een onverzadigbare plaag die alles kaalvreet. Een parasiet die zijn gastheer drijft tot tegenstrijdige en zelfdestructieve acties. Alsmaar groeiende schuldenlasten, ongelijkheden en onzekerheden veroorzaken zoveel spanningen. De conflicten zijn allemaal zo overduidelijk en tegelijkertijd zo onvatbaar. Vol ontzag kijk ik naar de vooruitgang die aan overtuigingen hangt. Aan door mensen bedachte systemen. Wat niet ‘echt’ bestaat maakt de werkelijkheid. Dat is onze ware kracht. Wij kunnen zoveel creëren, zoveel meer dan een oneerlijk piramidespel. Het is werkelijk waar ongelofelijk. Tot een bepaalde hoogte doe ik noodgedwongen mee, verder wil ik er helemaal niets mee te maken hebben. Zonde van mijn tijd en energie. Valutatekens vertroebelen het grotere blikveld. Ze wakkeren hebberigheid, ongenoegen, eeuwige vergelijking en andere onzuiverheden aan. Dat vind ik het niet waard. Ik steek liever mijn aandacht in een stevige basis met wat keuzeruimte. Dat is alles. Dan heb ik gewoon genoeg. En genoeg is mij een waardevol genoegen.
De meest menselijke dingen in het leven zijn niet te koop en daar verandert een financiële klapper geen ene moer aan.
> Klik hier voor het totaaloverzicht als dit verhaal naar meer smaakt <
A Normal Day 